Formülü "C5H10N2O3" olan Glutamin (Gln, Q) bilimsel olarak proteinleri oluşturan 20 aminoasitten biridir. Yan zincirinde karboksamit grubu içerir. Polar özelliktedir,ancak fizyolojik pH'da yüksüzdür. Pürin ve pirimidin sentezi ve amino gruplarının plazmada taşınmasında rol oynar. Böbrek tübülüs hücresinde serbest amonyak oluşturur. Bu reaksiyon glutaminaz tarafından katalizlenir ve asit-baz düzenlenmesinde yer alır. Metabolik asidozda glutaminden amonyum oluşumu artar, alkalozda azalır. Glutamin, aminoşeker sentezinde amino grubu vericisi olarak yer alır.
Glutamine herşeyden önce bir amino asit çeşididir. 20 çeşit temel olmayan aminoasitten birisidir. Temel olmayan demek vücut tarafından üretilebilen anlamına gelmektedir. Amino asitler bildiğiniz gibi proteinleri oluşturur. (Protein tozu kullanımı konusunda linke tıklayınız.) Vücudumuzda bulunan glutamine in %60 ı iskelet sistemimizde, geri kalanı ise akciğerler, karaciğerler, beyin ve midede bulunmaktadır. Aslında buradan bile vücudumuzda ne işe yaradığını anlamak güç değildir. Herşeyden önce kasların protein ihtiyacını karşılamaya yardımcı olan bir aminoasit türevi olan glutamine, bağışıklık kuvvetlendirici, antioksidan, antiinflamatuar, anabolik ve gastrointestinal mukozayı koruyucu etkiler de göstermektedir.
Ronald Klatz’a (Şikago’daki Yaşlanma Karşıtı İlaçlar Akademisi Başkanı) göre glutamine besinlerin sindirimini kolaylaştırır, protein sentezini düzenler, büyüme hormonunu dengeli olarak salgılamayı sağlar ve bağışıklık sistemini güçlendirir. Glutamine vücudun nitrojen taşıyıcısıdır diyebiliriz. Yani kaslara spor esnasında ihtiyacı olan enerjiyi taşır. Bu sebeplerle vücutta bulunan glutamine miktarı ne kadar düşerse kas azalması o oranda oluşur.
Hastanelerde de, özellikle yanık tedavilerinde, glutamine kullanımı yaygın hale gelmeye başlamıştır. Herşeyden önce bağışıklık sistemini destekleme etkilerinden dolayı iyileşme süresini hızlandırdığı tespit edilmiştir.Çünkü fiziksel stres durumunda, vücut iskelet kasları, normal zamanda ürettiğinden daha fazla glutamine tüketir. Bu sebeple takviye olarak alımı yoluna gidilebilmektedir. Bunun yanında ağız, mide ve bağırsak duvarını koruyucu etkileri vardır. Temel olarak faydaları:
- Kasların protein ihtiyacını karşılamak
- Kas ve bağ dokusu rahatsızlıklarını onarmaya yardımcı olmak
- Bilişsel fonksiyonları desteklemek
- Travma ve ameliyat sonrası bağışıklık sistemini desteklemek
- Besinlerin bağırsak emilimini arttırmak olarak sıralanabilir.
Glutaminin Vücut Geliştirme ve Egzersizdeki Rolü
Etkili bir ağırlık çalışması vücudun bağışıklık sistemini düşürür, laktik asit ve amonyum seviyesini yükseltir. Egzersizin ortalama beşinci dakikasından itibaren vücut glutamini ve katabolik (parçalama) hormonları serbest bırakmaya başlar. Bu durum egzersizin sonunda dahi devam eder ve kaslar glutamin boşaltmaya devam eder. Dolayısıyla ne kadar ağır çalışırsanız o kadar fazla glutamine eksikliği çekersiniz. Aşırı spor (overtraining) durumuna ulaşırsanız eğer kasların yeniden yapılandırılması yapılamadığı için kas kaybı durumu işte bu yüzden oluşur.
Glutamine Kullanımı
Vücudumuza aldığımız aminoasitlerin yarıdan çoğu glutamine formundadır ve vücut bunu gerekli zamanlar için depo ederek kullanıma hazır halde bulundurabilir. Ancak vücutta glutamine depolarının en çok boşaldığı zamanlar stres zamanlarıdır. İşte bu durumlarda dışarıdan takviye olarak alınması durumuna gidilebilmektedir. Stres durumları psikolojik olmanın dışında çeşitli hastalıklarla da meydana gelebilmektedir. Çok basit bir soğuk algınlığından tutun da, yanık durumları, hatta kanser hastalarında vücuttaki glutamine depoları tükenmektedir.
Bizi burada ilgilendiren durum, fitness ve vücut geliştirme, yağ yakımı maksatlı kardiyo egzersizleri, de vücut için stres oluşturan durumlardır ve bu durumlar glutamine depolarını boşaltmak için yeterlidir. Neticede spor yaparken kasları parçalamakta ve yeniden onarmak için beslenmeye ve dinlenmeye ihtiyaç duymaktayız. İşte bu parçalama ve onarım durumu için takviye almak yoluna gitmemiz gerekli olabilmektedir.
Takviye olarak kullanımı spordan sonraki 2 saat içerisindedir. Sporun bitiminde alınacak olan whey proteininin çok daha iyi sentezlenmesini sağlayacaktır. Kullanım dozajı olarak ürünlerin üzerinde 2 ölçek kullanılmasının uygun olduğu söylenmekle birlikte, spordan sonraki 2 saat içerisinde 1 ölçek yani dolu bir çay kaşığı kadar 1 bardak su ya da herhangi bir içecekle karıştırılarak içilebilir. (Asitli içecekler ile karıştırmayınız.) Ürün iyice çözünene kadar karıştırılmalıdır. Biraz çaba sarfettikten sonra ürün iyice mikronize ise tamamen sıvının içerisinde yok olmaktadır. Araştırmalar 2-40 gr arasındaki alımın uygun olduğunu göstermektedir. Bu sebeple spor sonrasındaki 5 gr lık takviye alımı kasların yapılandırılması ve tamir edilmesini destekler, vücutta bulunan büyüme hormonu seviyelerini uyarıcı etki yaratır.
Diyabet hastalarının bu takviyeyi kullanmadan önce mutlaka doktoruna danışması gerekektedir. Çünkü bu tip rahatsızlıklarda glutaminin aşırı şekilde metabolize olduğu tespit edilmiştir. Bunun yanında kanser hastalarında kullanıldığında hızlı bir şekilde hücre bölünmesiyle karşılaşılmıştır. Bu durum tümör oluşumu anlamına gelmektedir. Ancak son yapılan çalışmalar kanser hastalarında glutamine kullanıldığında bağışıklık sisteminin güçlenmesiyle birlikte hücre yıkımının yavaşladığı tespit edilmiştir. Hamile ve emziren bayanların kullanmadan önce doktoruna danışması gerekmektedir. Çok nadiren ishal oluşumu olabilmektedir.
Glutaminin Diğer Faydaları
Bağırsakların temel enerji ihtiyacını glutamine sağlar. Bu sebeple bağırsaklarda oluşabilecek rahatsızlıklara karşı yardımcı olur. Beynin enerji kaynağı olarak glutamine, psikolojiyi sağlamlaştırarak daha iyi bir ruh hali sağlarken, zihinsel performansı arttırır ve kısa ve uzun süreli hafızanın gelişimini sağlar. Kas gelişimine, protein sentezine ve sindirime yaptığı faydalardan dolayı herkesten önce vücut geliştirme ve fitness ile ilgilenenlerin odak noktası haline gelmiş olan glutaminin faydaları hakkında yapılan araştırmalar sürmektedir.
